Elektron cihazların sığortası

ELEKTRON CİHAZLARIN SIĞORTASI QAYDALARI

Yüklə

ELEKTRON CİHAZLARIN SIĞORTASI
QAYDALARI

ÜMUMİ MÜDDƏALAR

Bu Qaydalar Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi, “Sığorta fəaliyyəti
haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu və digər normativ-hüquqi aktlara uyğun
olaraq hazırlanmışdır.

1. SIĞORTA PREDMETİ VƏ SIĞORTA TƏMİNATININ ƏHATƏ DAİRƏSİ
1.1.Bu Qaydalar üzrə sığorta predmeti sığorta müqaviləsi üzrə sığortalanan əmlak
mənafelərinin aid olduğu elektron cihaz, avadanlıq və ya məlumat hazırlama sistemləridir.
1.2. Bu sığorta Qaydaları ilə sığorta şəhadətnaməsinin əlavəsi olan və onun ayrılmaz
hissəsini təşkil edən inventar cədvəlində miqdarı, istehsal tarixi, xüsusiyyətləri və dəyərləri
göstərilən, ümumi bir vahid və ya ayrı-ayrı hissələrdən ibarət olan elektron cihaz, avadanlıq
və ya məlumat hazırlama sistemlərinə sınaq müddətindən sonra normal işlədikləri zaman
və ya iş yerində təmizləndiyi, yoxlanıldığı, yeri dəyişdirildiyi və ya bir yerdə durduğu halda
aşağıdakı qəflətən baş vermiş və gözlənilməz səbəblər nəticəsində dəyən maddi ziyan və
zərərlərə, habelə onların zəruri etdiyi təmir və yenisi ilə əvəz etmə xərclərinə təminat verilir:
1.2.1. İşçi heyətinin və ya üçüncü şəxslərin məlumatsızlığı, səhvi, diqqətsizliyi və ya
sabotajları;
1.2.2. Sığortalanmış əmlakın olduğu ərazidə edilən oğurluq və ya oğurluğa cəhd;
1.2.3. Dizaynın və ya materialın qüsurlu olması;
1.2.4. Qısa qapanma, cərəyan dəyişikliyi (artma və ya azalma), induksiya
cərəyanının təsiri;
1.2.5. Yanğın, ildırım, partlayışlar və bunlarla əlaqədar həyata keçirilən söndürmə,
xilasetmə, sökmə işləri;
1.2.6. Qarsılma, qaralma, duman və his;
1.2.7. Zəlzələ istisna olmaqla, fırtına, sel, yer sürüşməsi, torpaq çökməsi kimi təbii
fəlakətlər;
1.2.8. Su və nəmişliyin təsiri və bunların səbəb olduğu korroziya;
1.2.9. İstisna edilməyən digər hallar.

2. ƏLAVƏ SIĞORTA HAQQI MÜQABİLİNDƏ SIĞORTA TƏMİNATINA DAXİL
EDİLƏN ZƏRƏR
Əlavə sığorta haqqı müqabilində sığorta təminatına aşağıdaki zərər daxil edilə bilər:
2.1. Təminatın əhatə dairəsinə daxil olan səbəblərlə əlaqədar meydana gələn ziyan
və zərərlərin tələb etdiyi hava nəqliyyatı vasitələri istisna olmaqla, digər sürətli nəqliyyat
vasitələri ilə həyata keçirilən daşıma xərcləri, normadan artıq işləməyə və istirahət və ya
bayram günləri işləməyə görə ödənilən haqlar;
2.2. Səyyar və daşına bilən elektron cihazların sığorta şəhadətnaməsində göstərilən
ərazidən kənara aparılması və orada işlədilməsi nəticəsində dəyən ziyan və zərərlər;
2.3. Sığortalanmış əmlaka zəlzələ nəticəsində dəyən ziyan və zərərlər;
2.4. Tətil, lokaut, iğtişaş və xalq hərəkatları və bunlara qarşı görülən inzibati və
hərbi tədbirlər nəticəsində zamanı baş verən zərər və ziyanlar;
2.5. Elektron məlumat hazırlama sistemlərinin yaddaşına köçürülən məlumatlar da
daxil olmaqla, maqnitli disklər, lent, kart, birbaşa mətn formaları və s. xarici məlumat alma
vasitələrinin fiziki zədələnmələri ilə əlaqədar ziyan və zərərlər;
2.6. Zərər dəymiş sığortalanmış cihaz və ya hissənin əvəzinə başqa bir alternativ
cihaz və ya hissədən istifadə edilməsinə görə artan iş və zəhmət xərcləri;
2.7. Tıxac və qoruyuculara dəyən zərər və ziyanlar.

3. SIĞORTA TƏMİNATINA DAXİL OLMAYAN HALLAR
Aşağıdakı hallar sığorta təminatına daxil deyildir:
3.1. Müharibə, hər cür hərbi hərəkətlər, istila, düşmən basqını, vuruşma (müharibə
elan edilib-edilməməyindən asılı olmayaraq), vətəndaş müharibəsi, inqilab, üsyan və
bunlara qarşı görülən inzibati və hərbi tədbirlər nəticəsində dəyən ziyan və zərərlər;
3.2. Hər hansı növə partlayışı, radiasiya və ya radioaktiv çirklənmələr və bunlara
qarşı görülən hərbi və inzibati tədbirlər nəticəsində dəyən bütün ziyan və zərərlər;
3.3. Səlahiyyətli orqanların sığortalanmış cihazlardan istifadə etməsi nəticəsində
meydana gələn hər cür ziyan və zərərlər;
3.4. Səbəbindən asılı olmayaraq bütün növ gəlir itkisi və mülki məsuliyyətlər;
3.5. Sığortalanmış cihazların normal işləməsi və daim istifadə olunması nəticəsində
baş verən aşınma və ərimələr və ya zəhərləmələrlə, paslanma və oksidləşmə ilə, buxar
qazanlarında ərp bağlama və daşlaşma ilə, işləmənin göstərdiyi təsirlərin, atmosfer
təzyiqinin və digər bu kimi şərtlərin səbəb olduğu tədrici köhnəlmələrlə əlaqədar olan ziyan
və zərərlər;
3.6. Sığortalanmış cihazların istehsalçısı və ya satıcılarının qanuna və ya tərəflər
arasında imzalanmış müqaviləyə əsasən məsuliyyət daşıdığı ziyan və zərərlər;
3.7. Sığortalanmış cihazlar və onların olduğu yerdə sığorta müqaviləsi imzalandığı
zaman mövcud olan və sığortalıya və ya onun nümayəndəsinə məlum olan qusurlar,
çatışmazlıq və nasazlığın səbəb olduğu ziyan və zərərlər;
3.8. Sığorta müqaviləsinin qüvvədə olduğu müddət ərzində zərərə dəymiş cihazın
təmir edilmədən istifadə olunması ilə əlaqədar olan ziyan və zərərlər;
3.9. Sığortaçının məsuliyyət daşıdığı ziyan və zərərlərlə heç bir əlaqəsi olmayan,
sığortalanmış cihazların normal işləyə bilməsi üçün nizamlanması, təmir edilməsi və
yoxlanılmasına görə çəkilən xərclər;
3.10. Tıxac və qoruyucular istisna olmaqla qoruyucu, rezin örtük, qayış və s. bu kimi
dəyişilə bilən hissələr, yağlar və ya kimyəvi maddələr kimi müəyyən müddətdən sonra
dəyişilməli və ya əvəz edilməli olan materiallarda onların istifadə olunmaları nəticəsində
meydana gələn ziyan və zərərlər (bu hissə və materiallara görə, digər sığortalanmış
hissələrin dəydiyi ziyan və zərərlər təminat daxilindədir);
3.11. Sığortalanmış cihazların üst qabığının rənglənmiş, cilalanmış, minalı və s.
formalı hissələrində baş verən və xarici görünüşə xələl gətirən cızılma, sıyrılma kimi estetik
qüsurlar (bu qüsurlarla əlaqədar digər sığortalanmış hissələrin dəydiyi ziyan və zərərlər
təminat daxilindədir);
3.12. Sığortalının və ya onun adından fəaliyyət göstərən səlahiyyətli şəxsin kobud
səhvi və ya qəsdən etdiyi hərəkətə görə dəyən ziyan və zərərlər.

4. SIĞORTA HAQQININ ÖDƏNİLMƏSİ VƏ SIĞORTA MÜQAVİLƏSİNİN
QÜVVƏYƏ MİNMƏSİ
4.1. Sığorta haqqının bütövlükdə və ya hissələrlə ödənilməsi razılaşdırıla bilər.
Sığorta haqqı (sığorta haqqının birinci hissəsi) sığorta şəhadətnaməsi təqdim olunan zaman,
(qalan hissələr isə sığorta şəhadətnaməsində göstərilən tarixlərdə) ödənilməlidir.
4.2. Sığorta haqqı (onun birinci hissəsi) sığorta şəhadətnaməsi təqdim olunan zaman
ödənilməsə, sığortaçı sığorta ilə əlaqədar heç bir məsuliyyət daşımır və bu şərt sığorta
şəhadətnaməsində qeyd olunmalıdır.
4.3. Sığorta haqqının hissələrlə ödənilməsi razılaşdırıldığı halda sığorta hadisəsi baş
verdiyi zaman ödənilməli olan bütün hissələr sığorta ödənişindən bir dəfəyə çıxılır və bu
şərt sığorta şəhadətnaməsində qeyd olunmalıdır.
4.4. Sığorta haqqının hissələrlə ödənilməsi razılaşdırıldığı hallarda, hissələrdən hər
hansı biri şəhadətnamədə göstərilən vaxta ödənilməzsə, Sığortaçı onun ödənilməsi üçün
yazılı surətdə 15(on beş) günədək müddət müəyyən edə bilər. Hər bir halda sığorta haqqı və
ya onun razılaşdırılmış ilk hissəsi sığorta müqaviləsi bağlandığı gündən 1 aydan gec
olmayaraq ödənilməlidir. Müəyyən olunmuş gün ərzində sığorta haqqı ödənilməzsə sığorta
şəhadətnaməsi etibarsız hesab olunacaq. Ləğv etmənin hüquqi qüvvə qazandığı tarixə qədər
keçən müddətin sığorta haqqı gün hesabına görə hesablanır və artıq qalan məbləğ sığorta
olunana qaytarılır.
4.5. Əgər sığorta şəhadətnaməsində sığorta haqqının (birinci hissəsinin)
ödənilməsinə qədər sığorta şəhadətnaməsinin qüvvəyə minməsi nəzərdə tutulmuşdursa,
sığorta haqqı (birinci hissə) sığorta şəhadətnaməsi qüvvəyə mindiyi andan 15 gün ərzində
ödənilməlidir.
Sığorta haqqı (birinci hissə) göstərilən müddət ərzində sığortaçıya ödənilməzsə, sığorta
şəhadətnaməsi qüvvəsini itirir.
4.6. Sığorta müqaviləsi bağlanarkən tərəflər qanunvericilikdə və bu Qaydalarda
müəyyən edilmiş hallarda əlavə şərtlər barədə razılığa gələ bilərlər.

5. SIĞORTA MƏBLƏĞİ VƏ SIĞORTA HAQQININ MÜƏYYƏN EDİLMƏSİ
Sığorta şəhadətnaməsində və onun ayrılmaz hissəsini təşkil edən inventar cədvəlində
göstərilən sığortalanmış cihazların sığorta məbləği, həmin cihazların (əgər varsa, daşıma,
montaj, gömrük, rüsum, vergi ödəmələri və xərcləri də daxil olmaqla) yenisi ilə əvəz edilmə
xərclərinə bərabərdir. Hadisə baş verdiyi zaman hər hansı bir cihazın yenisi ilə əvəz
edilməsi üçün bu prinsipə əsasən hesablanacaq məbləğ sığorta məbləğindən artıq olarsa,
həmin artıq olan məbləğ sığortalı tərəfindən ödənilir.
Sığortalanmış cihazların yenisi ilə əvəz edilmə xərclərinin sığorta məbləğindən artıq
və ya əksik olması, hadisə baş verməmişdən əvvəl müəyyən edilmiş olarsa, həmin tarixdən
etibarən 15 gün ərzində günhesabı sığorta haqqı hesablanır, artıq və ya əskik alınan sığorta
haqqı geri qaytarılır və ya sığortalı tərəfindən ödənilir.

6. SIĞORTA TƏMİNATININ QÜVVƏYƏ MİNMƏ VƏ QÜVVƏDƏN DÜŞMƏ
VAXTLARI
Sığorta təminatı, əlavə razılaşma yoxdursa, sığorta şəhadətnaməsində göstərilən
başlanğıc və sona çatma tarixlərində Azərbaycan vaxtı ilə saat 24.00-da qüvvəyə minir və
Azərbaycan vaxtı ilə saat 24.00-da qüvvəsini itirir.

7. SIĞORTA MÜQAVİLƏSİ BAĞLANAN ZAMAN SIĞORTALININ MƏLUMAT
VERMƏ VƏZİFƏLƏRİ
7.1. Sığortaçı, sığorta müqaviləsini, sığortalının riskin mahiyyətini tam bildirməsi
şərtlə təklifdə, təklif yoxsa, sığorta şəhadətnaməsində və ya onun əlavələrində yazdığı
məlumatına əsasən bağlayır.
Sığortalının məlumatının yalan və yaxud yarımçıq olması hallarında sığortaçı sığorta
müqaviləsini imzalamaya və ya:
7.1.1. Sığortalı bunu qəsdən etmişdirsə, sığortaçı vəziyyəti öyrəndiyi andan etibarən
1 ay ərzində müqaviləni ləğv edə bilər və ya müqaviləni davam etdirərək həmin vaxt üçün
sığorta haqqı fərqini tələb edə bilər. Müqavilə şərtlərinin pozulduğu hallarda sığortaçının
sığorta haqqını qaytarmamaq hüququ qazanır və sığorta hadisəsi baş vermiş olarsa, ödəniş
verməyə bilər;
7.1.2. Sığortalı bu hərəkəti bilmədən etmişdirsə, sığortaçı vəziyyəti öyrəndiyi
tarixdən etibarən 1 ay ərzində müqaviləni ləğv edə bilər və ya həmin vaxt üçün sığorta
haqqı fərqini almaqla müqaviləni davam etdirə bilər.
Sığortalı tələb edilən sığorta haqqı fərqini qəbul etmədiyini 15 gün ərzində
bildirərsə, sığorta müqaviləsi ləğv edilmiş hesab olunur.
Sığortaçı tərəfindən tətbiq olunan ləğv etmə, bu haqda sığortalıysa sifarişli məktub
vasitəsilə məlumat göndərildiyi tarixdən 5 iş günü sonra, sığortalı tərəfindən tətbiq edilən
ləğv etmə bu haqda sığortaçıya sifarişli məktub vasitəsilə məlumat göndərildiyi tarixdən
sonrakı gün saat 24.00-da hüquqi qüvvəyə minir.
Ləğv etmənin hüquqi qüvvəyə mindiyi tarixə qədər keçən müddətin sığorta haqqı,
müqavilə sığortaçı tərəfindən ləğv edildikdə günhesabı, sığortalı tərəfindən ləğv edildikdə
isə qısa müddətli sığorta kimi hesablanır və artıq qalan məbləğ geri qaytarılır;
7.2. Vaxtında istifadə olunmayan, ləğv etmə və ya sığorta haqqının fərqini tələb
etmək hüququ etibarsız sayılır;
7.3. Sığortalının hərəkətində heç bir qəsd müəyyən edilmədiyi hallarda sığorta
hadisəsi:
- sığortaçı vəziyyəti öyrənməmişdən əvvəl;
- sığortaçı müqaviləni ləğv etməyi tələb edə biləcəyi müddət ərzində;
- və yaxud bu təklifin hüquqi qüvvə qazanması üçün lazım olan müddət ərzində;
- baş verərsə onda sığortaçı, sığorta ödənişini sığortalının məlumatına əsasən
hesablanan sığorta haqqı ilə həqiqətdə ödənilməli olan sığorta haqqı arasındakı nisbətə
uyğun olaraq ödəyir.

8. SIĞORTA MÜDDƏTİ ƏRZİNDƏ TƏRƏFLƏRİN VƏZİFƏLƏRİ VƏ
MƏSULİYYƏTİ
8.1. Müqavilə imzalandıqdan sonra sığortalanmış cihazların təklifdə, təklif yoxsa,
sığorta şəhadətnaməsində və ya onun əlavələrində göstərilən yeri və ya vəziyyəti
sığortaçının razılığı olmadan dəyişdirilərsə, sığortalı bu haqda əgər dəyişiklik;
- üzü tərəfindən, yaxud onun azıq və ya gizli razılığı ilə başqası tərəfindən edilibsə,
dərhal;
- onun azıq və ya gizli razılığı olmadan başqa bir şəxs tərəfindən edilibsə, vəziyyəti
öyrənən kimi dərhal,
- hər iki halda ən gec 5 gün ərzində sığortaçıya məlumat verməlidir.
8.2. Sığortaçı vəziyyəti öyrəndikdən sonra, bu dəyişiklik sığorta müqaviləsinin
pozulmasını və ya daha ağır şərtlər irəli sürməsini tələb edərsə, 5 gün ərzində:
müqaviləni ləğv edə və ya;
sığorta haqqı fərqini tələb etməklə sığortanı davam etdirə bilər.
8.3. Sığortalı, 5 gün ərzində sığorta haqqının fərqi kimi tələb olunan məbləğlə
razılaşmadığını bildirərsə, müqavilə ləğv olunmuş hesab olunur.
8.4. Sığortaçı tərəfindən həyata keçirilən ləğv etmə, sifarişli məktub vasitəsilə
sığortalıya məlumat göndərildiyi tarixdən 5 iş günə sonra, sığortalı tərəfindən həyata
keçirilən ləğv etmə isə bu haqda sığortaçıya sifarişli məktub vasitəsilə məlumat göndərdiyi
tarixin ertəsi saat 24.00-da hüquqi qüvvə qazanır.
8.5. Ləğv etmənin hüquqi qüvvəyə mindiyi tarixə qədər bezən müddətin sığorta
haqqı, müqavilə sığortaçı tərəfindən ləğv edildikdə günhesabı, sığortalı tərəfindən ləğv
edildikdə isə qısa müddət hesabı əsas götürülməklə hesablanır və artıq qalan məbləğ geri
qaytarılır.
8.6. Vaxtında istifadə olunmayan, ləğvetmə və ya sığorta haqqı fərqini tələb etmə
hüququ etibarsız sayılır.
8.7. Sığortalanmış cihazın təklifdə, təklif yoxsa, sığorta şəhadətnaməsində və ya
onun əlavələrində göstərilən yerinin və ya vəziyyətinin dəyişməsini öyrənmiş sığortaçı,
sığorta haqqını qəbul edərsə və ya sığorta müqaviləsinin heç bir dəyişiklik edilmədən
qüvvədə qalmasına razı olduğunu bildirərsə, ləğv etmə və ya sığorta haqqı fərqini tələb
etmə hüququnu itirir.
8.8. Sığortalanmış cihazların yerinin və ya vəziyyətinin dəyişdirilməsi, riskin
başvermə ehtimalını ağırlaşdırarsa və sığortalı bunu xəbərdarlıq müddəti ərzində qəsdən
bildirməzsə, xəbərdarlıq müddəti başa çatdıqdan sonra baş verən hadisələrə görə sığorta
ödənişi verilmir.
8.9. Xəbərdarlıq qaydaları qəsdən pozulmamışdırsa, alınan sığorta haqqı ilə alınmalı
olan sığorta haqqı arasındakı fərq hadisəyə görə ödənilməsi nəzərdə tutulan sığorta
ödənişindən çıxılır.
8.10. Dəyişiklik, hadisənin baş verməsinin qarşısının alınmasına kömək edərsə və
daha az sığorta haqqı tələb edərsə sığortaçı bu dəyişikliyin baş verdiyi tarixdən başlayaraq
müqavilənin başa çatmasına qədər olan müddət üçün sığorta haqqı fərqini gün hesabı
hesablayır və fərqi sığortalıya qaytarır.
Bu qaydalar sığortalıya də eyni qaydada tətbiq edilir.

9. MÜLKİYYƏT SAHİBİNİN DƏYİŞDİYİ HALLAR
9.1. Sığortalanmış əmlakın mülkiyyət sahibi dəyişdiyi təqdirdə sığorta müqaviləsi
öz hüquqi qüvvəsində qalır və sığortalının sığorta şəhadətnaməsi ilə əlaqədar bütün hüquq
və vəzifələri yeni mülkiyyət sahibinə keçir. Bu zaman sığortalı və sığortanın mövcudluğunu
öyrənən yeni sahibkar mülkiyyət dəyişikliyini 15 gün ərzində sığortaçıya bildirməlidirlər.
Bu şərt yerinə yetirilməzsə, sığortaçı məsuliyyətdən azad olur.
9.2. Sığortaçı dəyişikliyi, yeni sahibkar isə sığortanın mövcudluğunu öyrəndiyi
tarixdən etibarən 5 gün ərzində sığorta müqaviləsini ləğv edə bilərlər.
Vaxtında istifadə olunmayan ləğvetmə hüququ etibarsız sayılır.
9.3. Sığortaçı tərəfindən həyata keçirilən ləğvetmə, bu haqda sığortalıya sifarişli
məktub vasitəsilə məlumat göndərildiyi tarixdən hesablanmaqla 5 iş gün sonra saat 24.00-
da, sığortalı tərəfindən həyata keçirilən ləğvetmə isə bu haqda sığortaçıya sifarişli məktub
vasitəsilə məlumat göndərildiyi günün sabahı saat 24.00-da hüquqi qüvvə qazanır.
9.4. Ləğvetmənin hüquqi qüvvə qazanacağı vaxta qədər keçən müddətin sığorta
haqqı, ləğvetmə sığortaçı tərəfindən həyata keçirilərsə, gün hesabı əsas götürülməklə,
ləğvetmə yeni mülkiyyət sahibi tərəfindən həyata keçirildikdə isə qısa müddətli sığorta kimi
əsas götürülməklə hesablanır və artıq qalan məbləğ yeni mülkiyyət sahibinə qaytarılır.
9.5. Sığorta etdirilmiş cihazların sahibi dəyişdiyi zaman mövcud sığorta haqqı
borclarına görə, sığortalı və ləğvetmə hüququndan istifadə etməyən yeni mülkiyyət sahibi
birlikdə cavabdehdirlər.
9.6. Sığorta etdirən vəfat edərsə, onun bu sığorta müqaviləsi ilə əlaqədar bütün
hüquq və vəzifələr heç bir dəyişiklik edilmədən yeni mülkiyyət sahibinə (varisə) keçər.

10. SIĞORTALININ, SIĞORTA ŞƏHADƏTNAMƏSİ HÜQUQİ QÜVVƏDƏ
OLDUĞU MÜDDƏT ƏRZİNDƏ VƏZİFƏLƏRİ
10.1. Sığortalı sığortalanmış dəzgah və avadanlıqların təhlükəsizliyi və qorunması
üçün lazımi tədbirlər görməlidir.
10.2. Sığortalı sığortalanmış dəzgah və avadanlıqları normal vəziyyətdə və işlək
halda saxlamaq üçün lazımi tədbirlər görməli, həddən artıq yüklənmələrin qarşısını almalı,
səlahiyyətli orqanlar tərəfindən qoyulan, xüsusən də dəzgah və avadanlıqların işlədilməsi və
onlara qulluq edilməsi ilə əlaqədar olan qayda və təlimatlara tam əməl etməlidir.
10.3. Sığortaçının, istədiyi vaxt səlahiyyətli nümayəndəsi vasitəsilə sığorta
etdirilmiş dəzgah və avadanlıqlara nəzarət etmək və onları yoxlamaq səlahiyyəti vardır.
Sığortalı bu yoxlamalara icazə verməyə və kömək etməyə və sığortaçının məsləhət biləcəyi
tədbirləri həyata keçirməyə görə cavabdehdir.

11. SIĞORTA HADİSƏSİ BAŞ VERDİYİ ZAMAN SIĞORTALININ VƏZİFƏLƏRİ
Zərər baş verdiyi zaman sığortalı:
11.1. Zərərin baş verdiyini öyrəndikdən sonra, ən gec 5 gün ərzində sığortaçıya
məlumat verməli və müvafiq mühafizə və xilasetmə tədbirlərini həyata keçirməli və bu
məqsədlə sığortaçı tərəfindən ona verilmiş təlimata, imkan daxilində, maksimum əməl
etməlidir;
11.2. Hadisənin səbəbini, hansı şəraitdə və şərtlər daxilində baş verdiyini öyrənmək,
zərər və ziyanın məbləğini müəyyən etmək üçün lazım və sığortalı tərəfindən təmin
olunması mümkün olan məlumat və sənədləri (əsli, təsdiq edilmiş surət və ya kserosurəti)
sığortaçının tələbinə əsasən dərhal ona verməli və zərərin təqsirkar üçüncü şəxs tərəfindən
ödənilməsi hüququndan istifadə olunması üçün lazım olan, qoruna bilən müvafiq məlumat
və sənədləri verməlidir.
11.3. Ziyan və zərərin təxmini məbləğini bildirən məlumatı münasib vaxt ərzində
sığortaçıya verməlidir;
11.4. Zərərlə əlaqədar hadisənin baş verdiyi yer və əmlaklarda, zəruri hallar istisna
olmaqla heç bir dəyişiklik etməməlidir;
Sığortalı yuxarıdakı şərtlərə uyğun olaraq sığortaçıya məlumat verdikdən sonra
müəssisənin iş tempinin aşağı düşməməyi məqsədilə kiçik həcmli təmir işlərinə (təmir etmə
haqda xəbərdarlığın verilməsi şərtlə sığortaçının səlahiyyətli nümayəndələrinin gəlməsini
gözləmədən) başlaya bilər.
Sığortaçı, hadisənin baş verdiyinin öyrəndikdən sonra 7 gün ərzində hadisə yerinə üz
ekspertini göndərməzsə, sığortalı heç bir şərtə əməl etmədən müstəqil şəkildə təmir işlərinə
başlaya bilər.
11.5. Sığortaçının səlahiyyətli nümayəndələrinin ödəniş cavabdehliyi və məbləğini,
zərərin təqsirkar üçüncü şəxslər tərəfindən ödənilməsi hüququnu müəyyən etmək üçün
sığorta olunmuş yer və ya əmlaklarda, bunlarla əlaqədar sənədlər üzərində aparacaqları
yoxlama və tədqiqatlara icazə verməlidir;
11.6. Sığortalanmış əmlak oğurlandıqda vəziyyəti iyrənən kimi dərhal hüquqmühafizə
orqanlarına xəbər verməli və onlardan alacağı protokolu sığortaçıya təqdim
etməlidir;
11.7. Sığorta olunmuş yer və ya əmlaklar, başqa bir sığorta şirkətində də sığorta
olunmuşsa, bunu sığortaçıya bildirməlidir.

12. SIĞORTA MÜQAVİLƏSİNƏ VAXTINDAN ƏVVƏL XİTAM VERİLMƏSİ
12.1 Sığorta qanunvericiliyində və ya könüllü sığorta müqaviləsində nəzərdə tutulmuş hallarda,
həmçinin tərəflərin başqa cür razılaşmasına əsasən, sığorta müqaviləsinə sığortalının və ya
sığortaçının tələbi ilə vaxtından əvvəl xitam verilərkən, bu barədə bir tərəf digərinə ən azı 30 gün
əvvəl (sığorta müqaviləsi beş ildən çox müddətə bağlanmış olduqda 60 gün, 3 aydan az müddətə
bağlanmış olduqda isə 5 iş günü əvvəl), tələbini əsaslandırdığı yazılı bildiriş göndərməlidir.
12.2 Sığorta müqaviləsinə(qrup halında sığorta zamanı həm də müqaviləyə hər hansı bir sığorta
predmetinə münasibətdə) Sığortalının tələbi ilə vaxtından əvvəl xitam verildikdə, sığorta
qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, Sığortaçı həmin müqavilə üzrə işlərin
aparılması xərclərini çıxmaqla müqavilənin(qrup halında sığorta zamanı həm də müqavilənin hər
hansı bir sığorta predmetinə münasibətdə) qurtarmamış müddəti üçün sığorta haqlarını ona qaytarır;
əgər bu tələb Sığortaçının sığorta müqaviləsi üzrə vəzifələrini yerinə yetirməməsi ilə bağlıdırsa,
Sığortaçı sığorta haqlarını (qrup halında sığorta zamanı həm də müqavilənin hər hansı bir sığorta
predmeti üzrə ödənilmiş sığorta haqlarını) bütünlüklə Sığortalıya qaytarır.
12.3 Sığorta müqaviləsinə(qrup halında sığorta zamanı, həm də müqaviləyə hər hansı bir sığorta
predmetinə münasibətdə) sığortaçının tələbi ilə vaxtından əvvəl xitam verildikdə o, sığorta
haqlarını(qrup halında sığorta zamanı həm də müqavilənin hər hansı bir sığorta predmeti üzrə
ödənilmiş sığorta haqlarını) bütünlüklə Sığortalıya qaytarır; əgər bu tələb Sığortalının sığorta
müqaviləsi üzrə vəzifələrini yerinə yetirməməsi ilə bağlıdırsa, Sığortaçı həmin müqavilə üzrə işlərin
aparılması xərcləri çıxılmaqla, müqavilənin qurtarmamış müddəti üçün sığorta haqlarını(qrup
halında sığorta zamanı həm də müqavilənin hər hansı bir sığorta predmeti üzrə ödənilmiş sığorta
haqlarını) qaytarır.
12.4 Sığorta müqaviləsinə(qrup halında sığorta zamanı həm də müqaviləyə hər hansı bir sığorta
predmetinə münasibətdə) vaxtından əvvəl xitam verildiyi halda, əgər xitam verilmə anınadək
sığortaçı tərəfindən Sığortalıya ödənilmiş sığorta haqqına(qrup halında sığorta zamanı həm də
müqavilənin hər hansı bir sığorta predmeti üzrə ödənilmiş sığorta haqlarına) bərabər və ya ondan
çox miqdarda sığorta ödənişi verilmişdirsə, sığorta haqqı(qrup halında sığorta zamanı həm də
müqavilənin hər hansı bir sığorta predmeti üzrə ödənilmiş sığorta haqları) Sığortalıya qaytarılmır.
12.5 Sığorta müqaviləsinə vaxtından əvvəl xitam verildiyi halda, əgər xitam verilmə anınadək
Sığortaçı tərəfindən Sığortalıya ödənilmiş sığorta haqqından(qrup halında sığorta zamanı həm də
müqavilənin hər hansı bir sığorta predmeti üzrə ödənilmiş sığorta haqlarından) az miqdarda sığorta
ödənişi verilmişdirsə, həmin sığorta haqqı məbləği ilə sığorta ödənişi məbləği arasındakı fərq
miqdarında sığorta haqqının Sığortalıya qaytarılması müvafiq olaraq bu Maddənin 12.1-ci və 12.2-ci
bəndlərində nəzərdə tutulmuş qaydada həyata keçirilir.
12.6 Sığorta müqaviləsi Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunvericiliyində müəyyən
edilmiş qaydada xitam verilmiş hesab edildikdə, Sığortaçı həmin müqavilə üzrə işlərin aparılması
xərclərini çıxmaqla müqavilənin (qrup halında sığorta zamanı həm də müqavilənin hər hansı bir
sığorta predmetinə münasibətdə) qurtarmamış müddəti üçün sığorta haqlarını, bu Maddənin 12.3-cü
və 12.4-cü maddələrinin tələbləri nəzərə alınmaqla, Sığortalının qanuni nümayəndəsinə qaytarır.
12.7 Əgər Sığorta müqaviləsində başqa hal nəzərdə tutulmamışdırsa, işlərin aparılması xərcləri
dedikdə inzibati xərclər və sığorta ödənişi nəzərdə tutulur.

13. ZƏRƏRİN MÜƏYYƏN EDİLMƏSİ
13.1. Sığorta etdirilmiş əmlaklarda meydana gələn zərər və ziyanın məbləği sığorta
şəhadətnaməsinə uyğun olaraq, tərəflərin razılığı ilə müəyyən edilir. Tərəflər razılığa gələ
bilmədikləri təqdirdə, zərərin məbləği, bu sahənin işini bilən mütəxəssis mühəndislər
arasından birlikdə seçilmiş ekspertlər tərəfindən:
13.2. Tərəflər, eksperti birlikdə seçmək haqqında razılığa gələ bilməzlərsə, onda hər
biri ayrılıqda öz ekspertini seçir və bunu digər tərəfə bildirir. Tərəflərin ekspertləri
seçildikləri tarixdən etibarən 7 gün ərzində, hadisə ilə əlaqədar tədqiqata başlamazdan
əvvəl, üçüncü bitərəf eksperti seçirlər. Bitərəf ekspertin, yalnız tərəfli ekspertlərin razılığa
gələ bilmədikləri məsələlər haqqında rəy vermək səlahiyyəti vardır. Bitərəf ekspert öz
rəyini, ayrıca və ya tərəflərin ekspertlər ilə birlikdə ümumi bir rəy vasitəsilə bildirə bilər.
Ekspert rəyləri tərəflərə eyni vaxtda təqdim olunur.
13.3. Ekspert rəylərində aşağıdakılar göstərilməlidir:
-həm hər bir hissə üçün müəyyən ediləcək ziyan və zərərin məbləği, həm də ziyan
və zərərin bilinən və ya müəyyən edilən səbəbi;
-zərərə uğramış cihazların, hadisənin baş verdiyi tarixdən 1 gün əvvəlki həqiqi
dəyəri və bərpa xərcləri;
-təmir və ya başqa hallar üçün istifadə oluna bilinəcək uçuq və dağıntıların həcmi və
dəyəri.
13.4. Tərəflərdən hər hansı biri, digər tərəfə məlumat verdiyi tarixdən etibarən 15
gün ərzində öz ekspertini təyin etməzsə, yaxud tərəflərin seçdiyi ekspertlər, üçüncü bitərəf
ekspertin seçilməsi ilə əlaqədar təyin olunduqları tarixdən etibarən 7 gün ərzində razılığa
gələ bilməzlərsə, tərəflərin ekspertləri və ya bitərəf ekspert tərəflərdən birinin təklifi ilə
zərərin baş verdiyi ərazidə yerləşən, iqtisad mübahisələrinə baxmağa səlahiyyəti olan
məhkəmə tərəfindən, mütəxəssis olan şəxslər arasından sezilir;
13.5. Tərəflər, bitərəf ekspertin (bu ekspert istər tərəflərin ekspertləri, istərsə də
səlahiyyətli məhkəmə tərəfindən sezilmiş olsun) sığortaçının və ya sığortalının yaşadığı və
ya hadisənin baş verdiyi ərazidən kənarda sezilməsini tələb etmək hüququna malikdir və bu
tələb təmin edilməlidir;
13.6. Ekspert vəfat edərsə, vəzifəsindən istefa verərsə və ya rədd edilərsə, onun
əvəzinə eyni şərtlərlə başqa ekspert seçilir və hadisənin tədqiqi yarımçıq qaldığı yerdən
davam etdirilir.
13.7. Sığortalının vəfat etməsi, təyin edilmiş eksperti vəzifə məsuliyyətindən azad
etmir.
Ekspertin iş qabiliyyəti ilə əlaqədar etirazlar, bu şəxslərin təqdim olunduqları
tarixdən etibarən 7 gün ərzində bildirilməlidir. Bu vaxt başa çatdıqdan sonra etiraz hüququ
qüvvədən düşür;
13.8. Ekspertlər öz tədqiqatlarında tam sərbəstdirlər. Onların hüquqları qanun və
qərarlarla məhdudlaşmır;
13.9. Ziyan və zərərin məbləği müəyyən edildiyi zaman, ekspertlər lazım bildikləri
dəlilləri, zərər çəkmiş sığortalanmış əmlakın və onun dəyərinin müəyyən edilməsi üçün
lazım olan qeydləri və sənədləri tələb edə və yerində tədqiqatlar apara bilərlər;
13.10. Tərəflərin ekspertlərinin, yaxud üçüncü ekspertin, zərərin məbləği ilə
əlaqədar verəcəkləri rəy qətidir və tərəflər bu rəyə əməl etməlidirlər. Sığortalı ekspert rəyi
olmadan sığortaçıdan ödəniş tələb edə və ona qarşı iddia qaldıra bilməz. Ekspertin rəylərinə,
yalnız onların real vəziyyətdən açıq-aşkar fərqləndiyi zaman etiraz edilə bilər və bu rəyin
ləğv edilməsi, rəyin bildirildiyi tarixdən etibarən bir həftə ərzində hadisənin baş verdiyi
ərazidə yerləşən iqtisad mübahisələrini həll etməyə səlahiyyəti olan məhkəmələr tərəfindən
həyata keçirilir;
13.11. Tərəflər, ödəniş məbləği ilə əlaqədar razılığa gələ bilməzlərsə, bu məbləğ
yalnız ekspertin rəyi ilə müəyyən edilir və müddət rəyin tərəflərə bildirildiyi tarixdən
başlayaraq hesablanır;
13.12. Tərəflərin hər biri öz seçdiyi ekspertin haqqını ödəyir. Üçüncü bitərəf
ekspertin haqqını tərəflər birlikdə ödəyirlər;
13.13. Ziyan və zərər məbləğinin müəyyən edilməsi, təminat verilən risklər, sığorta
məbləği, sığorta haqqı, əmlakın dəyərindən artıq və ya əksik olan sığorta, sığorta
məsuliyyətinin başlaması, hüquqları ləğv edəcək və məhdudlaşdıracaq səbəblərlə əlaqədar
sığorta şəhadətnaməsində və qanunvericilikdə göstərilən hökm və şərtlərə və onların tətbiq
olunmasına təsir etmir.

14. ÖDƏNİŞ HAQQININ AZALDILMASI VƏ YA HAQQIN ÖDƏNİLMƏSİNDƏN
İMTİNA HALLARI
14.1. Sığortalı, sığorta hadisəsi baş verdiyi zaman öz vəzifələrini yerinə yetirməzsə
və bunun nəticəsində də zərərin məbləği artarsa, sığortaçının verəcəyi ödəniş göstərilən
səbəbə görə artan vəsait həcmində azaldılır;
14.2. Sığortalı hadisənin baş verməsinə qəsdən şərait yaradarsa və ya qəsdən zərərin
həcmini artıracaq hərəkətlər edərsə, bu əsasnamədə göstərilən hüquqlarını itirir.

15. SIĞORTA ÖDƏNİŞİNİN HESABLANMASI
Sığorta ödənişinin məbləği aşağıdakı şərtlər daxilində müəyyən edilir:
15.1. Təmir edilə bilən zərər və ziyan (qismən zərər) halında;
Sığorta ödənişinin məbləği, dəyişdiriləcək ehtiyat hissələrin yenisinin alış
qiymətinin, həmin hissələrin quraşdırılması üçün ödəniləcək haqların və əgər varsa,
nəqliyyat, sökmə və montaj xərcləri, gömrük, vergi və rüsum ödəmələri də daxil olmaqla
zərərə dəymiş cihaz və ya hissənin hadisədən əvvəlki vəziyyətinə gətirilməsi üçün lazım
olan xərclərin və əlavə müqavilə bağlanmış olarsa, bu Qaydaların 2.1., 2.2. və 2.7. yarım
bəndlərində göstərilən haqq və xərclərin ümumi cəmindən ibarət olur.
Təmir işi ilə əlaqədar köhnə hissənin yerinə təzə hissə qoyulmasına görə ödənişin
məbləği azaldılmır. Yenidən istifadə olunması mümkün olan hissələrin (sovtac) dəyəri
ödəniş məbləğindən çıxılır.
15.2. Sığorta şəhadətnaməsində göstərilən cihazlardan biri və ya hamısı tam zərərə
düşdükləri zaman;
Sığorta ödənişinin məbləği, cihazların təzəsinin hadisə baş verdiyi tarixdəki cari
qiymətindən köhnəlmə və aşınma nisbətləri və xilas edilən hissələrin dəyərlərinin çıxılması
və əldə olunan məbləğə, bükmə xərclərinin, nəqliyyat, gömrük vergisi, digər vergi, rüsum
və xərclərin və bu xüsusda müqavilədə başqa bir şərt nəzərdə tutulubsa, bu Qaydaların 2.1.,
2.2. və 2.7. yarımbəndlərində göstərilən haqq və xərclərin əlavə edilməsi yolu ilə
hesablanan məbləğdən ibarət olur.
Yuxarıda 15.1. yarımbəndində göstərilən təmir xərcləri, bu bəndə əsasən müəyyən
edilən ödəniş məbləği ilə bərabər və ya ondan artıq olarsa, cihaz tam zərərə uğramış hesab
edilir.
15.3. Hadisə baş verdiyi zaman sığorta şəhadətnaməsi və əlavələrində hər bir cihaz
və ya hissə üzrə göstərilən azadolma (sığorta ödənişindən qismən azad olma) nisbəti, 15.1.
və 15.2. yarımbəndləri əsasında hesablanacaq ödəniş məbləğindən çıxılır;
15.4. Bütün hallarda sığortaçının məsuliyyəti sığorta şəhadətnaməsində və ya
əlavələrində göstərilən sığorta məbləğlə məhdudlaşır;
Sığortalanmış cihazların sığorta şəhadətnaməsi cədvəlində göstərilən dəyəri, həmin
cihazların hadisə baş verdiyi zamanı real dəyərlərinin müəyyən edilməsi üçün əsas götürülə
bilməz. Bu məbləğ bu Qaydaların 4-cü bəndinə əsasən hesablanacaq sığorta dəyəri ilə
uyğun olmadıqda ödənişin məbləği, sığorta məbləği ilə sığorta dəyəri arasındakı fərq
nisbətinə uyğun olaraq müəyyən edilir;
15.5. Sığorta şəhadətnaməsi ilə təminat verilən hadisəyə başqa bir sığorta
şəhadətnaməsi ilə də təminat verilmiş olarsa, müştərək sığorta əsasları tətbiq edilir;
15.6. Son təmir xərclərinin bir hissəsini təşkil etməyən müvəqqəti təmir xərcləri
üçün sığortaçı ödəniş vermir;
15.7. Zərər baş verdikdən sonra cihaza hər hansı bir əlavənin edilməsi,
yeniləşdirilməsi (modifikasiya) və iş imkanının artırılması əlaqədar işlərə görə zəkilən
xərclər sığorta şəhadətnaməsinin əhatə dairəsinə daxil deyildir.

16. SIĞORTA ÖDƏNİŞİNİN VERİLMƏSİ
16.1. Sığortalı tərəfindən aşağıda göstərilən sənədlərin təqdim olunması vaxtından
etibarən 15 iş günü ərzində sığortaçı sığorta ödənişinin verilməsi, yaxud sığorta ödənişi
verməkdən imtina olunması haqqında qərar qəbul edir:
- Sığorta ödənişinin verilməsi barədə ərizə;
- Sığorta şəhadətnaməsi;
- Baş vermiş hadisə ilə bağlı aidiyyətli orqanların tərtib etdiyi sənədlər (arayış,
akt, rəy və s.);
- Zərər dəymiş sığorta predmetinə mülkiyyət hüququnu təsdiq edən sənəd;
- Zərərlə bağlı müstəqil ekspertlərin tərtib etdikləri rəy və zərər hesabı;
- Sığorta hadisəsinin mahiyətindən asılı olaraq digər sənədlər.
16.2. Sığortaçı, zərər çəkmiş cihazları və ya onların zərər çəkmiş hissələrini təmir
etdirə və ya yenisi ilə əvəz edə bilər, habelə onların dəyərini nağd yolla da ödəyə bilər.
Sığortaçı ödənişləri, təmir və yenisi ilə əvəz etməklə əlaqədar faktura və sənədlər
ona təqdim edildikdən sonra həyata keçirir.
16.3. Oğurluq nəticəsində baş verən ziyan və zərərlərdə:
16.3.1. Ödəniş, oğurluq iddiasının doğruluğunu sübut edən məlumat və sənədlər
sığortaçıya verildikdən sonra bir ay ərzində verilir.
16.3.2. Əgər, hüquq sahibi və ya sığortalı haqqında polis və ya məhkəmə
orqanlarında cinayət işi açılmış olarsa, sığortaçı ödənişi, həmin istintaq işinə xitam verilənə
qədər təxirə sala bilər.
16.3.3. Sığortalı, ödəniş verildikdən sonra oğurlanmış sığortalanmış cihazların
hamısını və ya bir hissəsini taparsa və ya onlar haqqında müəyyən bir məlumat əldə edərsə,
vəziyyəti yazılı şəkildə dərhal sığortaçıya bildirməlidir.
16.3.4. Sığortalı tapılan cihazlar üzərindəki mülkiyyət hüququnu sığortaçının
tələbinə əsasən ona vermək məcburiyyətindədir. Tapılan cihazların dəyəri sığortaçı
tərəfindən tamamilə ödənilmiş olarsa, sığortalı ödənişi geri qaytarmalı və ya həmin cihazları
sığortaçının mülkiyyətinə verməlidir. Sığortalı bu xüsusi son qərarını, sığortaçının tələb
etdiyi tarixdən etibarən iki həftə ərzində bildirməlidir. Sığortalı üz qərarını bu müddət
ərzində bildirməzsə, sezim hüququ sığortaçıya keçir.
16.3.5. Tapılmış cihazların dəyərinin müəyyən bir hissəsi ödənilmiş olarsa, sığortalı
ödənişi geri qaytarmaqla həmin cihazları özündə saxlaya bilər. Sığortalı tapılmış cihazları
özündə saxlamaq istəyini, sığortaçının tələbindən sonra iki həftə bildirməzsə, həmin
cihazlar sığortaçının razılığına əsasən auksion vasitəsilə satılır və satışdan gələn gəlirdən
satış xərcləri çıxıldıqdan sonra yerdə qalan məbləğdən ödənişin məbləğinə bərabər olan
vəsait sığortaçıya verilir.
16.3.6. Tapılmış cihazların dəyərində, oğurlanma nəticəsində müəyyən bir
ucuzlaşma olarsa, sığortaçı bununla əlaqədar zərəri ödəməyə görə məsuliyyət daşıyır.

17. ZƏRƏR VƏ ÖDƏNİŞİN SONA ÇATMASI
17.1. Sığortaçı ödədiyi sığorta ödənişinin müqabilində uyğun nisbətdə hüquqi
baxımdan sığortalının günahkar üçüncü şəxslərə qarşı iddia qaldırmaq hüququna sahib olur.
Sığortaçı hər hansı bir iddia irəli sürərsə, bu məsələni aydınlaşdırmaq üçün lazım olan və
əldə edilməsi mümkün olan sənədləri və məlumatları sığortalı ona mütləq təqdim etməlidir.
17.2. Sığorta hadisəsi nəticəsində tam zərər baş verərsə sığorta təminatı sona çatmış
hesab olunur. Zədələnmə halında isə, sığorta məbləği, hadisənin baş verdiyi tarixdən
etibarən, verilən ödənişin məbləği qədər azaldılır.
17.3. Sığorta məbləği, sığorta şəhadətnaməsində müxtəlif vahidlər (növ və qrup)
halında göstərilərsə və bu vahidlərdən (növ və ya qruplardan) biri və ya bir neçəsi tamamilə
zərərə uğrayarsa, həmin vahidlərə (növ və ya qruplara) aid olan sığorta təminatı hadisənin
baş verdiyi tarixdə sona çatır. Qismən zərər halında isə hər bir vahid (növ və ya qrup) üçün
müəyyən edilmiş olan sığorta məbləği, zərərin baş verdiyi tarixdən etibarən, verilmiş sığorta
ödənişinin məbləği qədər azaldılır.
17.4. Sığorta məbləğinin azalması hallarında, hadisənin baş verdiyi tarixdən etibarən
gün hesabı əsas götürülərək əlavə sığorta haqqı alınmaq şərtlə sığorta məbləği əvvəlki
həcminə qədər artırıla bilər.
17.5. Qismən zərərlərdə, tərəflərin sığorta müqaviləsini ləğv etmək hüququ vardır.
Sığortaçı ləğv etmə hüququndan ödəniş verməmişdən əvvəl istifadə edə bilər.
17.6. Sığortaçı tərəfindən həyata keçirilən ləğv etmə, bu haqda sifarişli məktub
vasitəsi ilə sığortalıya məlumat göndərildiyi tarixdən hesablanmaqla 5 iş günü sonra saat
24.00-da hüquqi qüvvə qazanır və ləğv etmənin hüquqi qüvvəni qazandığı vaxta qədər
keçən müddətin sığorta haqqı günhesabı əsas götürülməklə hesablanır və artıq qalan
məbləğ sığortalıya qaytarılır.
Sığortalı tərəfindən həyata keçirilən ləğv etmə zamanı, bu ləğv etmə, sığortaçıya
sifarişli məktub vasitəsilə məlumat göndərildiyi günün sabahı saat 24.00-da hüquqi qüvvə
qazanır və istifadə olunmayan müddətin sığorta haqqı geri qaytarılmır.

18. MÜLKİYYƏT HÜQUQUNUN VERİLMƏSİ
Əlavə razılaşma yoxdursa, zərər çəkmiş əmlakların mülkiyyət hüququ sığortaçıya
verilmir.

19. TƏRƏFLƏRİN HÜQUQ VƏ VƏZİFƏLƏRİ
19.1 Sığortalının hüquqları:
19.1.1 Sığortaçının Sığorta müqaviləsinin şərtlərinə əməl etməsini yoxlamaq, o cümlədən
Sığortaçıdan maliyyə sabitliyi barədə, kommersiya sirri olmayan məlumatı əldə
etmək;
19.1.2 Sığorta hadisəsi baş verdikdə Sığortaçıdan sığorta ödənişini həyata keçirməyi tələb
etmək.
19.2 Sığortalının vəzifələri:
19.2.1 Sığorta haqqını Sığorta müqaviləsi ilə müəyyən edilmiş məbləğdə və müddətdə
ödəmək;
19.2.2 Sığorta müqaviləsinin bağlanması üçün zəruri olan, eyni zamanda sığorta müqaviləsi
ilə bağlı digər məlumatları Sığortaçıya təqdim etmək;
19.2.3 Sığorta müqaviləsi bağlanarkən Sığortalı özünə məlum olan və Sığortaçının
müqavilədən imtina etmək, yaxud onu məzmunu dəyişdirilmiş şəkildə bağlamaq
qərarına təsir göstərə bilən bütün hallar barədə Sığortaçıya məlumat vermək;
19.2.4 Sığorta müqaviləsinə aid olan sənədlərin qorunub saxlanmasını təmin etmək.
19.3 Sığortaçının hüquqları:
19.3.1 Sığortalı tərəfindən verilən məlumatları və həmçinin Sığortalı və Sığorta olunan
tərəfindən Sığorta müqaviləsinin şərtlərinə riayət edilməsini yoxlamaq;
19.3.2 Bu Qaydalarda nəzərdə tutulmuş hallarda sığorta ödənişini həyata keçirməkdən
imtina etmək, belə ödənişlərin həyata keçirildiyi hallarda Sığortalı tərəfindən geri
qaytarılmasını tələb etmək;
19.3.3 Sığortalı ona məlum olan riskin qiymətləndirilməsi üçün əhəmiyyətli hallar
barəsində və sığorta hadisəsi haqqında Sığortaçıya qəsdən yanlış məlumat verməsi
aşkar olunarsa sığorta ödənişini həyata keçirməkdən imtina etmək;
19.3.4 Sığorta haqqının hər-hansı ödənilməmiş hissəsi sığorta müqaviləsində göstərilən
müddət ərzində ödənilmədikdə, Sığorta olunanlara xidmətlərin göstərilməsini
dayandırmaq yaxud Sığorta müqaviləsinə xitam vermək;
19.3.5 Bu Qaydalarda nəzərdə tutulmuş qaydada və şərtlərlə sığorta müqaviləsinə xitam
vermək.
19.4 Sığortaçının vəzifələri:
19.4.1 Müəyyən edilmiş müddətdə Sığorta şəhadətnaməsini Sığortalıya təqdim etməlidir;
19.4.2 Sığorta hadisəsi baş verdiyi halda müvafiq sənədlər əsasında sığorta ödənişi həyata
keçirmək;
19.4.3 Sığortalı ilə münasibətlərdə məxfiliyi təmin etmək;
19.4.4 Sığorta müqaviləsinin vaxtından əvvəl xitam edilməsi halında, bu Qaydalarda
müəyyən edilmiş qaydada hesablanmış məbləği 30 (otuz) bank günü ərzində
Sığortalıya qaytarmaq.

20. MƏLUMAT VƏ XƏBƏRDARLIQLAR
20.1. Sığortalının məlumat və xəbərdarlıqları, sığortaçıya və ya sığorta
müqaviləsinin imzalanması işinə vasitəçilik edən agentliyə sifarişli məktub vasitəsi ilə
bildirilir.
20.2. Sığortaçının məlumat və xəbərdarlıqları da sığortalının sığorta
şəhadətnaməsində göstərilən ünvanına, bu ünvan dəyişmişsə sığortaçıya və ya sığorta
müqaviləsinin bağlanmasına vasitəçilik edən agentliyə bildirilən son ünvana, eyni formada
çatdırılır.
20.3. Tərəflərə, imza müqabilində şəxsən təqdim edilən məktublar və ya teleqramlar
vasitəsilə bildirilən məlumat və xəbərdarlıqlar da sifarişli məktub vasitəsilə bildirilən
məlumat və xəbərdarlıqlar səviyyəsində hüquqi qüvvəyə malikdir.
20.4. Hadisənin baş verməsi və ya təmir işlərinə başlanması ilə əlaqədar məlumatlar
mütləq təcili formada bildirilməlidir. Məlumat verilmədən təmir işlərinə başlanmamalıdır.

21. KOMMERSİYA VƏ İŞ SİRLƏRİNİN QORUNMASI.
Sığortaçı, sığortalıya aid öyrənəcəyi bütün kommersiya və iş sirlərini gizli
saxlamamağı səbəbindən ona dəyəcək zərərə görə məsuliyyət daşıyır.

22. MƏHKƏMƏ AİDİYYƏTİ.
Sığorta şəhadətnaməsi ilə əlaqədar meydana çıxacaq fikir ayrılıqları sığortaçı
əleyhinə olan iddialar zamanı onun və ya müqavilənin imzalanmasına vasitəçilik edən
agentliyin yerləşdiyi və yaxud hadisənin baş verdiyi ərazidəki, sığortalının əleyhinə olan
iddialar zamanı isə sığortalının yaşadığı ərazidə iqtisadi mübahisələri həll etməyə
səlahiyyəti olan məhkəmə tərəfindən həll olunur.

23. İDDİA MÜDDƏTİ
Sığorta şəhadətnaməsindən irəli gələn bütün tələblər Azərbaycan Respublikasının Mülki
Qanunvericiliyi ilə müəyyənləşdirilmiş müddətdə həll edilir.

24. XÜSUSİ ŞƏRTLƏR
Bu əsas şərtlərlə və əgər varsa əlaqədar izahatlarla (kloz) ziddiyyət təşkil etməməyi
şərtlə xüsusi şərtlər qəbul oluna bilər.

“Xalq Sığorta” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti

Elektron cihaz sığortası üzrə
tarif dərəcələrinin əsaslandırılması

Tarif dərəcələri əsaslandırılarkən əvvəlcə netto-dərəcələr hesablanır. Nettodərəcələrin
hesablanmasında aşağıdakı məlumatlardan istifadə edilir:
1)Sığorta hadisəsinin baş verməsi ehtimalı(q) - 0,01;
2)Bir sığorta müqaviləsi üzrə orta sığorta məbləği(So) -100.000 AZN;
3)Bir sığorta hadisəsi üzrə orta sığorta ödənişi(Sü) – 22 000 AZN;
4)Bağlanılacaq sığorta müqavilələrinin sayı(n) - 400.

Tn,Tə və Tr ilə müvafiq olaraq netto-dərəcəni, onun əsas hissəsini və risk işarə edək.
Netto-dərəcənin əsas hissəsi 100 manat sığorta məbləğinə uyğun olaraq aşağıdakı düsturla
hesablanır:

Tə = 100qSü/So = 100.0,01.22 000/100 000 = 0,22 AZN
Risk üstəliyini hesablamaq üçün təminat ehtimalını 0,98 götürək. Bu halda həmin
ehtimala uyğun əmsal a=2 olur. Risk üstəliyi aşağıdakı düsturla hesablanır:

Tarif dərəcəsinin strukturu: netto-dərəcə-70%, yüklənmə-30%. O cümlədən işlərin
aparılması xərcləri-28%, qarşısıalınmaz tədbirləri fonduna ayırma-1%, tarif mənfəəti-1%.
Brutto-dərəcəni Tb ilə işarə edək. Onda brutto-dərəcənin hesablanması
düsturuna əsasən

Tb = Tn /(1-f) = 0,48/(1-0,3) = 0,68 AZN.

Elektron cihazlara dövrü nəzarət olunub-olunmamağından, onun elektrik enerjisinin
hansı mənbədən təmin edilməsindən və s. amillərdən asılı olaraq baza tarif dərəcəsinə
azaldıcı və artırıcı əmsallar tətbiq edilir. Ona görə də, yekun tarif dərəcəsi 0,3%-6%, yalnız
zəlzələ hadisəsi ilə əlaqədar tarif dərəcəsi isə 0,2%-0,245% aralığında dəyişir.